Liveblog | ‘Russen op de vlucht uit Charkiv na Oekraïense tegenaanval’ (2024)

De belangrijkste ontwikkelingen tot nu toe:

• 'Russen op de vlucht in Charkiv na tegenaanval'
• Zelensky ziet in vredestop enige reële weg naar vrede
• Oekraïne bevestigt deelname Zelensky aan G7-top
• 'Escalatie in Oekraïne-Ruslandconflict overduidelijk'
• Lees hier het liveblog terug van zondag 2 juni

Dit liveblog wordt niet meer bijgewerkt, volg de ontwikkelingen in Oekraïne en Rusland in ons liveblog van dinsdag 4 juni

De NAVO-lidstaten hebben twee tot drie jaar de tijd om zich voor te bereiden op een aanval van Rusland. Daarvoor waarschuwt de bevelhebber van het Noorse leger Eirik Kristoffersen. Volgens hem heeft Rusland zolang nodig om het leger opnieuw op te bouwen om een 'conventionele aanval' uit te kunnen voeren.

Kristoffersen ziet dat de periode daardoor korter is dan vele westerse autoriteiten vermoeden. Hij wijst erop dat Rusland zijn volledige economie heeft gefocust op defensie, waardoor het snel het leger kan versterken, terwijl het een grote oorlog uitvoert in Oekraïne. 'Op een gegeven moment zei iemand dat het tien jaar zou duren, maar ik denk dat we minder dan tien jaar hebben vanwege de industriële basis die nu in Rusland draait.'

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky ligt op ramkoers met China. Volgens hem probeert dat land – samen met Rusland – landen tegen te houden om een vredesconferentie te bezoeken. China ontkent de beschuldigingen. 'Zuid-Aziatische landen hebben eigenlijk niet zoveel met dat conflict waar wij ons zo vreselijk druk over maken', zegt buitenlandcommentator Bernard Hammelburg.

De Amerikaanse vice-president Kamala Harris en de nationale veiligheidsadviseur Jake Sullivan zullen op 15 juni een vredesconferentie in Oekraïne in Zwitserland bijwonen, meldt het Witte Huis maandag in een verklaring.

Een groep vrouwen heeft actie gevoerd bij het Russische ministerie van Defensie in Moskou. Ze eisen dat hun partners die in Oekraïne vechten weer naar huis mogen en vroegen om een gesprek met de nieuwe minister van Defensie.

Bij het gebouw verzamelden zich ongeveer vijftien vrouwen, soms met jonge kinderen. Ze hadden bordjes meegenomen met teksten als 'breng mijn gemobiliseerde echtgenoot naar huis' en deelden beelden van zichzelf op sociale media.

'We vragen jullie om de minister van Defensie te bellen', zei een van de vrouwen tegen een politieman, die ze vroeg protestborden neer te leggen. Een andere vrouw wees naar haar jonge dochter en zei: 'Zie je haar? Drie maanden na haar geboorte namen ze mijn echtgenoot mee.'

Volodymyr Zelenskiy zal online of persoonlijk deelnemen aan de komende G7-top in Italië, vertelde zijn woordvoerder maandag aan staatsmedia. Een belangrijk agendapunt van de top die van 13 tot 15 juni in Zuid-Italië wordt gehouden, zal gaan over manieren om winsten uit bevroren Russische tegoeden te gebruiken om Oekraïne te helpen.

'Helaas kan ik niet bevestigen of ontkennen dat de president fysiek zal deelnemen aan de G7-top, maar in ieder geval, of het nu online of fysiek is, er bestaat geen twijfel over dat hij er zal zijn', zei vertelde de woordvoerder van de president, Sergiy Nikiforov, aan de Oekraïense televisie, volgens AFP.

Polen gaat 3 miljard zlotys (700 miljoen euro) investeren in het verbeteren van de digitale veiligheid. Dat maakte minister Krzysztof Gawkowski bekend na een cyberaanval op staatspersbureau PAP.

De autoriteiten zijn beducht op Russische cyberaanvallen in aanloop naar de Europese verkiezingen van deze maand. De cyberaanval op PAP leidde tot nog meer bezorgdheid. Bij het persbureau verscheen vorige week een nepartikel over militaire mobilisatie. Gawkowski zei dat zijn land zich in de frontlinie bevindt van de 'cyberstrijd' tegen Rusland. Er zouden ook al cyberaanvallen zijn afgeslagen op belangrijke infrastructuur. Er moeten nu miljarden worden geïnvesteerd in een 'cyberschild'.

Oekraïense frontlinie-eenheden beginnen hun positie in de regio Kharkiv te verbeteren, zo citeert het Oekraïense persbureau een commandant. Soldaten gebruiken de van de Verenigde Staten ontvangen munitie om vijandelijke posities in de Russische regio Belgorod aan te vallen, meldt het Oekraïense persbureau. Tijdens een nationale telethon zei Yurii Fedorenko, de commandant van de dronecompagnie van de 92e gemechaniseerde brigade, dat de positie van Oekraïne in de regio Kharkiv is verbeterd. 'We zijn onze positie aan het verbeteren. Er wordt gewerkt om de vijand uit bezette posities te slaan. Daarnaast aan het vernietigen van zijn reserves, apparatuur en andere middelen waarmee hij probeert te opereren. In het bijzonder op het grondgebied van de Russische Federatie', zei Fedorenko.

Afgelopen week besloten de Verenigde Staten en Duitsland dat Oekraïne nu ook wapens uit het Westen op Russisch grondgebied mag inzetten. Dit besluit is genomen vanwege de aanwijzingen dat een grootschalig offensief van de Russen op handen is, benadrukt oud-commandant der Landstrijdkrachten Mart de Kruif. 'Er is overduidelijk sprake van escalatie, vooral op het gebied van wapentechnologie.'

Deze escalatie komt van beide kanten, stelt De Kruif. 'We zien dat de Russen sabotageacties uitvoeren en proberen de verkiezingen op 6 juni te beïnvloeden.' Ook gebruikt het land vliegtuigbommen die tot tachtig kilometer ver kunnen reiken en niet worden onderschept door de luchtafweer. Dit heeft grote implicaties, meent de oud-commandant, vooral omdat steden zoals Charkiv slechts veertig kilometer van de grens liggen. Dit betekent dat Russische artillerie vanaf de Russische zijde van de grens naar Charkiv kan schieten. 'En andersom kan Oekraïne niks doen, dus dit vereist een reactie, anders sta je machteloos.'

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky neemt deze maand deel aan de G7-top in Italië, bevestigt een woordvoerder. Of hij daarvoor ook naar dat land afreist, is nog niet bekend.

'Helaas kan ik niet bevestigen of ontkennen dat de president fysiek aanwezig zal zijn bij de G7-top, maar er is in elk geval, online of fysiek, geen twijfel dat hij erbij is', aldus een woordvoerder van Zelensky op Oekraïense televisie. De president was vorig jaar ook bij de G7-top in Japan. Zijn reizen worden om veiligheidsredenen doorgaans niet van tevoren aangekondigd.

De top wordt op 13, 14 en 15 juni gehouden in de zuidoostelijke regio Apulië. De bijeenkomst wordt bijgewoond door de leiders van de G7-landen, de voorzitter van de Europese Raad en de voorzitter van de Europese Commissie. De G7-landen bestaan uit de huidige voorzitter Italië, Canada, Frankrijk, Duitsland, Japan, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten.

China zegt geen druk op andere landen uit te oefenen over het wel of niet bijwonen van de vredestop voor Oekraïne in Zwitserland. Het ministerie van Buitenlandse Zaken ontkent daarmee een beschuldiging van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky. Zelensky verklaarde dat Beijing probeert te verhinderen dat andere landen de top van 15 juni bijwonen. Een woordvoerder van het Chinese ministerie zegt hierover dat de positie van haar land transparant is en dat er 'absoluut geen sprake is van het uitoefenen van druk op andere landen'.

China is voorstander van een vredestop, maar vindt dat beide strijdende partijen erbij moeten zijn. Rusland is niet uitgenodigd voor de conferentie bij Luzern, maar was sowieso niet van plan om te gaan. China maakte vorige week bekend dat het "moeilijk" voor het land is om de top bij te wonen, omdat de bijeenkomst niet voldoet aan zijn eisen.

Oekraïne verwacht maandag een recordhoeveelheid elektriciteit te importeren uit Europese landen. Het ministerie van Energie voorziet de import van ruim 27.000 megawattuur na nieuwe Russische aanvallen op de Oekraïense energievoorziening.

Rusland heeft de afgelopen maanden herhaaldelijk grootschalige aanvallen uitgevoerd op de energiesector. Infrastructuur wordt bestookt met raketten en drones. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky vraagt westerse bondgenoten om meer luchtafweersystemen en een snelle levering van F-16's om de aanvallen te kunnen afslaan.

De voorzitter van het Georgische parlement heeft de buitenlandse-agentenwet ondertekend en daarmee treedt de omstreden wetgeving per direct in werking, meldt het Russische staatspersbureau TASS.

Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de Verenigde Staten gewaarschuwd voor het maken van 'fouten die fatale gevolgen kunnen hebben' in verband met het toestaan van Oekraïense aanvallen op doelen op Russisch grondgebied, meldt Reuters, dat het persbureau Interfax citeert. Vice-minister van Buitenlandse Zaken Sergei Ryabkov zei dat Oekraïense pogingen om Russische radarsystemen voor vroegtijdige waarschuwing aan te vallen zouden worden verijdeld en dat Moskou asymmetrisch zou kunnen reageren op dergelijke pogingen.

Aan het front in het oosten van Oekraïne wordt nog altijd hard gevochten. Vooral rondom Charkiv zijn veel gevechten. Er zijn zelfs geluiden dat de Oekraïners een tegenaanval hebben uitgevoerd tegen de Russen, die in lichte paniek zich hebben teruggetrokken.

De Russen trekken zich in lichte paniek terug uit Charkiv, zegt Mart de Kruif, oud commandant der landstrijdkrachten, tegen BNR. Oorzaak: een tegenaanval van Oekraïne. Het is nog vers nieuws, dus de details zijn nog onduidelijk. Opmerkelijk is het wel weer dat de Russen op de vlucht slaan, als het waar is.

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft tijdens de Shangri-La Dialoog gezegd dat diplomatie — in de vorm van een vredestop later deze maand — de beste manier is om een ​​'wrede oorlog' te beëindigen die sinds 2022 duizenden mensen in zijn land heeft gedood. In een toespraak op de veiligheidsconferentie in Singapore zei Zelensky dat 106 landen en organisaties zich hadden aangemeld voor de vredestop in Zwitserland. Hij toonde zich teleurstellend dat enkele wereldleiders hun steun nog niet hadden aangeboden.

Rusland probeerde de vredesinspanningen te verstoren, zei hij. 'Wij zijn ervan overtuigd dat onze wereld verenigd wil zijn en in staat wil zijn om in volledige harmonie te handelen', zei Zelensky. Later vertelde hij op een persconferentie dat hij de Chinese delegatie op de conferentie niet kon ontmoeten en was hij teleurgesteld dat Peking de top niet zou bijwonen. 'China werkt er helaas aan om ervoor te zorgen dat landen niet naar de vredestop komen', zei hij.

De Oekraïense president Volodomyr Zelensky zal een bezoek brengen aan Manilla, waar hij naar verwachting zondag laat arriveert. Dat meldt de nieuwssite Rappler, verwijzend naar diplomatieke bronnen. Het kantoor van de Filipijnse president of het Filipijnse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de komst van Zelensky nog niet bevestigd.

Zelensky komt vanuit Singapore, waar hij onaangekondigd verscheen op de Shangri-La Dialogue-conferentie, tijdens zijn tweede bezoek aan Azië sinds Rusland in februari 2022 voor het eerst Oekraïne binnenviel.